Με μία ματιά:
Δοσολογικό σχήμα:
- Σκύλος:
o Δόση εκκίνησης για χρόνια θεραπεία επιληπτικών κρίσεων: 2-3 mg/kg q12h PO
o Σε σκύλους με πολύ συχνές, σοβαρές ή παρατεταμένης διάρκειας κρίσεις η θεραπεία ίσως χρειαστεί να ξεκινήσει με ακόμη μεγαλύτερες δόσεις. Σε μερικούς σκύλους και γάτες το αρχικό σχήμα μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες. Αν αυτές δεν υποχωρήσουν 2 εβδομάδες μετά την έναρξη της αγωγής, ίσως να χρειαστεί μείωση της δόσης. Ελέγξτε τη συγκέντρωση του φαρμάκου στον ορό του αίματος 3 εβδομάδες μετά την έναρξη της θεραπείας ή την αλλαγή του δοσολογικού σχήματος. Σε περιπτώσεις με μη ικανοποιητικό έλεγχο των επιληπτικών κρίσεων διατηρήστε τη συγκέντρωση του φαρμάκου μεταξύ 30-40 μg/ml για 1-2 μήνες πριν αποφασίσετε να αυξήσετε τη δόση ή να χορηγήσετε δεύτερο φάρμακο.
o Επείγουσα θεραπεία για σκύλους σε status epilepticus, cluster seizures ή κρίσεις μετά από τοξίκωση:
- Ζώα τα οποία δε λαμβάνουν αγωγή από το στόμα: Δόση εφόδου 12-24 mg/kg IV για την άμεση επίτευξη θεραπευτικών συγκεντρώσεων στο πλάσμα. Η χορήγηση μπορεί να επαναληφθεί σε δόσεις 2-6 mg/kg IV κάθε 30 min μέχρι η συνολική δόση να φτάσει τα 18-24 mg/kg. Πάντα περιμένετε 20-30 min πριν αποφασίσετε να χορηγήσετε την επόμενη δόση γιατί αυτός είναι ο χρόνος που χρειάζεται η φαινοβαρβιτάλη να φτάσει σε θεραπευτικές συγκεντρώσεις στον εγκέφαλο.
Ενδοφλέβιο διάλυμα δεν κυκλοφορεί στην Ελλάδα
- Γάτα:
o Δόση εκκίνησης: 1,5-3 mg/kg q12hPO
o Επείγουσα θεραπεία: Όπως για σκύλο
Τρόποι και περιορισμοί διάθεσης:Φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν δραστικές ουσίες του πίνακα Δ’ του άρθρου 1 του Ν.3459/2006 (Κ.Ν.Ν.) χορηγούνται με απλή συνταγή ναρκωτικών και σε ποσότητα που να καλύπτει τις κατά περίπτωση θεραπευτικές ανάγκες, με ευθύνη του ιατρού. Η συνταγή αυτή φυλάσσεται για τρία (3) χρόνια, σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα υπ’αριθμ. 148/2007 (ΦΕΚ Α’ 191) .
Δράση: Η φαινοβαρβιτάλη αυξάνει τη δραστηριότητα του ανασταλτικού GABA (γ-αμινοβουτυρικό οξύ) νευροδιαβιβαστή και ανταγωνίζεται το glutamate στο κεντρικό νευρικό σύστημα καταστέλλοντας έτσι τη νευρική δραστηριότητα.
Χρήση: Φάρμακο επιλογής για την αντιμετώπιση επιληπτικών κρίσεων λόγω ιδιοπαθούς επιληψίας ή χωροκατακτητικής βλάβης του εγκεφάλου. Επίσης χρησιμοποιείται για την επείγουσα αντιμετώπιση επιληπτικών κρίσεων λόγω τοξίκωσης ή μεταβολικών διαταραχών.
Αντενδείξεις: Μη χορηγείτε σε ζώα με μειωμένη ηπατική λειτουργία, σε εγκυμοσύνη και σε σκύλες που θηλάζουν. Μη χορηγείτε για την αντιμετώπιση επιληπτικών κρίσεων λόγω ηπατικής εγκεφαλοπάθειας, υπογλυκαιμίας ή τοξίκωσης από ivermectin ή moxidectin.
Ανεπιθύμητες ενέργειες: Ηρέμηση, αταξία, πολυφαγία, πολυουρία/πολυδιψία. Η πολυφαγία και η πολυουρία/πολυδιψία μπορεί να επιμείνουν κατά τη διάρκεια ολόκληρης της θεραπείας. Η αταξία και η ηρέμηση εμφανίζονται συνήθως στην αρχή της θεραπείας και υποχωρούν μία εβδομάδα μετά. Εάν η αταξία και η ηρέμηση είναι έντονες ή εάν δεν υποχωρήσουν 4 εβδομάδες μετά την έναρξη της θεραπείας, η δόση πρέπει να προσαρμόζεται ανάλογα. Ηπατοτοξικότητα μπορεί να εμφανιστεί και είναι είτε δοσοεξαρτώμενη ή ιδιοσυγκρατική ενώ έχουν αναφερθεί ουδετεροπενία, αναιμία, και θρομβοκυτταροπενία.
Αλληλεπιδράσεις: Η φαινοβαρβιτάλη προκαλεί επαγωγή των ηπατικών μικροσωμιακών ενζύμων αυξάνοντας το ρυθμό μεταβολισμού πολλών φαρμάκων και μειώνοντας τη συγκέντρωσή τους στο πλάσμα του αίματος. Τέτοια φάρμακα είναι το theophylline, digoxin, corticosteroids, metronidazole, β-αποκλειστές και κάποια αναισθητικά. Στο σκύλο η φαινοβαρβιτάλη μπορεί να προκαλέσει μείωση της συγκέντρωσης της ολικής και ελεύθερης Τ4 στο αίμα αλλά όχι της Τ3 και TSH.
Παρακολούθηση: Παρακολουθήστε τα επίπεδα του φαρμάκου στο πλάσμα ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σε πρόσφατη έρευνα φάνηκε πως κατά τη διάρκεια μακροχρόνιας θεραπείας με συνολική ημερήσια δόση <6 mg/kg η λήψη αίματος μπορεί να γίνει οποιαδήποτε χρονική στιγμή κατά τη διάρκεια της ημέρας γιατί τα επίπεδα του φαρμάκου στο αίμα φαίνεται να παραμένουν σχετικά σταθερά. Σε ζώα που λαμβάνουν μεγαλύτερες ημερήσιες δόσεις η αιμοληψία πρέπει να γίνεται την ίδια χρονική περίοδο κατά τη διάρκεια της ημέρας και κατά προτίμηση κάποια στιγμή μέσα στις 2 ώρες που προηγούνται της χορήγησης της επόμενης δόσης (through periods). Οι θεραπευτικές συγκεντρώσεις στο σκύλο είναι 15-40 μg/ml (65-180 mmol/l). Στα ζώα στα οποία χορηγείται βρώμιο, συγκεντρώσεις 10-36 μg/ml θεωρούνται θεραπευτικές. Για τη μετατροπή από mmol/l σε μg/ml πολλαπλασιάστε με 0,232. Για τη μετατροπή από μg/ml σε mmol/l πολλαπλασιάστε με 4,3. Στις γάτες θεραπευτικές συγκεντρώσεις θεωρούνται 23-28 μg/ml (99-120 mmol/l). Τα σωληνάρια που διαχωρίζουν τον ορό φαίνεται να προκαλούν ψευδώς χαμηλές μετρήσεις στη συγκέντρωση του φαρμάκου στο αίμα και η χρήση τους δε συστήνεται. Ελέγχετε τακτικά τα ηπατικά ένζυμα αν και αύξηση στις συγκεντρώσεις των ενζύμων δε συνδέονται πάντα με ηπατοτοξικότητα. Αυξήσεις στη συγκέντρωση των ALT, ALP, GGT συνδέονται με τη χορήγηση της φαινοβαρβιτάλης. Αυτή η αύξηση συνήθως δεν είναι αποτέλεσμα ηπατικής βλάβης αν και όταν η ΑLT είναι δυσανάλογα αυξημένη σε σχέση με την ALP, η ηπατική βλάβη είναι πιθανή. Αύξηση της συγκέντρωσης των ηπατικών ενζύμων απουσία ηπατικής βλάβης δεν παρατηρείται στη γάτα. Σε υποψία ηπατικής βλάβης ελέγξτε χολικά οξέα πριν το γεύμα και αξιολογήστε τα αποτελέσματα σε συνδυασμό με αυτά από άλλες εξετάσεις όπως υπερηχοτομογραφική εξέταση, συγκέντρωση αλβουμινών και χολερυθρίνης στο πλάσμα. Τα ζώα πρέπει να εξετάζονται κάθε 6 μήνες και πλήρης αιματολογικός και βιοχημικός έλεγχος της συγκέντρωσης του φαρμάκου στον ορό του αίματος καθώς και ουρολογική εξέταση πρέπει να διενεργούνται τουλάχιστον μία φορά κάθε χρόνο. Ο έλεγχος της συγκέντρωσης του φαρμάκου στον ορό δεν πρέπει να υποκαθιστά την κλινική εκτίμηση του ζώου. Οι αναφερόμενες θεραπευτικές συγκεντρώσεις είναι μέσες τιμές και σε κάποια ζώα οι επιθυμητές συγκεντρώσεις μπορεί να είναι διαφορετικές. Ο έλεγχος της συγκέντρωσης δεν πρέπει να υποκαθιστά την κλινική εικόνα. Αν οι κρίσεις δεν ελεγχθούν μετά από 3 εβδομάδες θεραπείας, η δόση μπορεί να αυξηθεί κατά 25% και η συγκέντρωση πρέπει να ελεγχθεί ξανά μετά από 3 εβδομάδες. Αυτή η διαδικασία μπορεί να επαναληφθεί μέχρι οι κρίσεις να ελεγχθούν ή μέχρι να αποφασιστεί πως η θεραπεία με φαινοβαρβιτάλη έχει αποτύχει (refractory). Η θεραπεία θεωρείται πως έχει αποτύχει όταν η συχνότητα ή η σοβαρότητα των κρίσεων δεν είναι παραδεκτή παρά το ότι η συγκέντρωση του φαρμάκου στο πλάσμα είναι 35 μg/ml. Δόσεις μέχρι και 18-20 mg/kg/day POq8-12h μπορεί να χρειαστούν σε μερικά ζώα λόγω διαφορετικού μεταβολισμού του φαρμάκου. Ανεπιθύμητες ενέργειες συνήθως παρατηρούνται σε μεγαλύτερες δόσεις από αυτές. Η μείωση της δόσης πρέπει να γίνεται σταδιακά καθώς μπορεί να προκληθεί εξάρτηση από το φάρμακο και να εκδηλωθούν συμπτώματα στερητικού συνδρόμου.
